معایب اوردنچر دندان یکی از موضوعات مهم در بررسی این نوع پروتز است. اوردنچر دندان یک روش درمانی برای جایگزینی دندان‌های از دست رفته است. این پروتز متحرک دندان روی پست‌های تیتانیومی ایمپلنت‌شده در استخوان فک قرار می‌گیرد و به صورت متحرک عمل می‌کند.
اوردنچر به دلیل ثبات بیشتر نسبت به پروتزهای کامل سنتی و جلوگیری از تحلیل استخوان فک، در سال‌های اخیر طرفداران زیادی پیدا کرده است. با این حال، مانند هر روش درمانی، معایب اوردنچر دندان نیز باید در نظر گرفته شوند. لذا در این مقاله سعی داریم به طور جامع معایب اوردنچر دندان را بررسی کنیم.
اوردنچر دندان چیست؟
اوردنچر به نوعی پروتز متحرک دندان اطلاق می‌شود که روی ایمپلنت (پست‌های فلزی کاشته شده در استخوان فک) نصب می‌گردد. در این روش، ایمپلنت‌های تیتانیومی به فک بیمار وارد شده و پس از جوش خوردن به استخوان، پروتز مصنوعی بر روی آن متصل می‌شود. به عبارت دیگر، دندان مصنوعی در اوردنچر توسط ایمپلنت‌ها پشتیبانی می‌شود.
مزیت اصلی اوردنچر نسبت به دندان مصنوعی معمولی این است که پروتز ثبات بیشتری در دهان دارد و احتمال لغزش آن هنگام خوردن یا صحبت کردن کمتر می‌شود. همچنین خوردن و صحبت کردن با اوردنچر برای بسیاری از بیماران راحت‌تر است و چهره طبیعی‌تر به نظر می‌رسد.
مطالعات نشان داده‌اند که کارایی جوییدن در بیماران با اوردنچر حدود ۷۹٪ میزان جویدن با دندان طبیعی را ارائه می‌کند، در حالی که این مقدار در دندان مصنوعی کامل فقط حدود ۵۹٪ است. به علاوه، اوردنچر با انتقال فشار جوییدن به استخوان فک، به حفظ تراکم استخوان و فرم طبیعی صورت کمک می‌کند.
مقالات مرتبط :
مشکلات و معایب اوردنچر دندان
| عنوان مشکل | شرح مشکل | تأثیر بر بیمار |
|---|---|---|
| نیاز به سلامت لثه و استخوان | برای موفقیت ایمپلنت‌ها، لثه و استخوان باید سالم باشند. بیماری‌های لثه یا تحلیل استخوان نیازمند درمان و پیوند استخوان هستند. | افزایش زمان و هزینه درمان / محدودیت برای برخی بیماران (مثل دیابتی‌ها یا سیگاری‌ها) |
| طولانی بودن فرآیند درمان | فرایند چند مرحله‌ای از کاشت ایمپلنت تا تحویل اوردنچر ممکن است ۶ ماه یا بیشتر زمان ببرد. گاهی نیاز به دو عمل جراحی وجود دارد. | نیاز به صبر، مراجعات زیاد و همکاری مستمر با دندان‌پزشک |
| هزینه بالا و پوشش بیمه‌ای محدود | هزینه ایمپلنت‌ها و پروتز اوردنچر بسیار بیشتر از دندان مصنوعی معمولی است و بیمه‌ها فقط بخشی از آن را پوشش می‌دهند. | محدودیت مالی برای برخی بیماران / کاهش دسترسی به این روش درمانی |
| جراحی و عوارض جانبی | عوارضی مانند خونریزی، عفونت، آسیب عصبی، مشکلات سینوسی و احتمال عدم جوش‌خوردن ایمپلنت‌ها وجود دارد. | ایجاد ناراحتی و خطرات پزشکی پس از جراحی |
| نگهداری و ترمیم دوره‌ای | اوردنچر نیاز به تمیزکاری دقیق روزانه، بررسی اتصالات و تعویض دوره‌ای اجزا مانند لوکیتورها دارد. | هزینه و زحمت بیشتر برای مراقبت / کاهش دوام در صورت عدم نگهداری مناسب |
نیاز به سلامت لثه و استخوان
یکی از مهم‌ترین معایب اوردنچر دندان نیاز آن به سلامتی کامل لثه و استخوان فک است. ایمپلنت‌هایی که برای نگهداری اوردنچر در فک کار گذاشته می‌شوند، تنها در صورتی موفق‌اند که بافت‌های لثه و استخوان سالم و بدون عفونت باشند. در صورت وجود بیماری لثه (مثلاً پریودنتیت)، ابتدا باید این بیماری درمان شود و سپس پروتز اوردنچر در نظر گرفته شود.
به همین دلیل، افرادی که دیابت کنترل‌نشده دارند یا سیگار می‌کشند ممکن است کاندیدهای مناسبی برای کاشت ایمپلنت نباشند، زیرا خطر عفونت و عدم بهبود مناسب در آنها بیشتر است. همچنین اگر استخوان فک تحلیل رفته باشد، ممکن است قبل از کاشت نیاز به پیوند استخوان باشد که خود هزینه و زمان درمان را افزایش می‌دهد.
طولانی بودن فرآیند درمان
یکی دیگر از معایب اوردنچر دندان، طولانی بودن فرایند درمان است. از ابتدای کاشت ایمپلنت تا مرحله تحویل پروتز اوردنچر ممکن است چندین ماه زمان صرف شود. به عنوان مثال، قرار دادن ایمپلنت‌ها و جوش خوردن آنها به استخوان فک می‌تواند تا حدود 6 ماه طول بکشد.
در بسیاری از موارد، دو عمل جراحی مجزا لازم است: یک‌بار برای کاشت پایه‌های ایمپلنت و بار دیگر برای نصب اجزای نگهدارنده و ساخت پروتز. در این مدت طولانی، نیاز به صبر و مراجعه‌های متعدد به دندان‌پزشک است. تحقیقات نشان می‌دهد که درمان اوردنچر بسیار زمان‌بر بوده و نیازمند مهارت بالا و همکاری کامل بیمار است.
بنابراین طولانی بودن درمان یکی از معایب اوردنچر دندان محسوب می‌شود.
هزینه بالا و پوشش بیمه‌ای محدود
یکی دیگر از معایب اوردنچر دندان، هزینه نسبتاً بالای درمان است. کاشت ایمپلنت و ساخت پروتز اوردنچر به طور قابل توجهی هزینه‌بر است و معمولاً چند برابر ساخت یک دندان مصنوعی معمولی هزینه دارد.
همچنین بسیاری از بیمه‌های پایه (از جمله بیمه دولتی) تنها تا حدی هزینه این درمان را پوشش می‌دهند و مابقی هزینه بر عهده بیمار خواهد بود. به عنوان مثال، منابع معتبر اشاره می‌کنند که هزینه یک اوردنچر با چند ایمپلنت ممکن است در حد هزاران دلار باشد. این مسئله می‌تواند از انتخاب این روش برای برخی بیماران ممانعت کند.
به عبارتی، هزینه بالای درمان نیز از معایب اوردنچر دندان به شمار می‌آید.
جراحی و عوارض جانبی
معایب اوردنچر دندان شامل نیاز به عمل جراحی کاشت ایمپلنت و عوارض احتمالی آن نیز می‌شود. مانند هر عمل جراحی، بعد از کاشت ایمپلنت ممکن است خونریزی موضعی، درد و تورم یا عفونت در ناحیه جراحی رخ دهد. همچنین در موارد نادر ایمپلنت‌های فک بالا می‌توانند وارد حفره‌های سینوس شوند و باعث مشکلات سینوسی شوند. خطر آسیب عصبی فک هم وجود دارد که ممکن است به بی‌حسی یا درد در دندان‌ها، لب یا چانه منجر شود.
به علاوه، موفقیت اوردنچر به اتصال ایمپلنت به استخوان (اوسیوانتگریشن) بستگی دارد و گاهی ممکن است این اتصال به خوبی انجام نشود. یک منبع علمی معتبر نشان می‌دهد که خطرات جراحی اوردنچر شامل خونریزی پس از عمل، بی‌حسی در صورت در اثر آسیب عصبی، عفونت و عدم جوش خوردگی ایمپلنت است.
در نهایت، مسائل جراحی و عوارض مرتبط با آن نیز از معایب اوردنچر دندان محسوب می‌شوند.
مقالات مرتبط :
نگهداری و ترمیم دوره‌ای
پس از کاشت اوردنچر، نیاز به نگهداری منظم و بازدیدهای دوره‌ای از دندان‌پزشک وجود دارد. قسمت‌های نگهدارنده اوردنچر (لُکیتور یا قطعه اتصال‌دهنده) ممکن است به مرور زمان شل شود و نیاز به تنظیم مجدد یا تعویض داشته باشند. تحقیقات نشان داده است که درصد قابل توجهی از بیماران اوردنچر در طول زمان نیاز به تعمیرات جزئی پیدا می‌کنند؛ برای مثال، در یک مطالعه حدود ۳۳٪ بیماران لق شدن گیره پروتز را گزارش کردند و ۱۶٪ بیماران دچار شکستگی قطعات اتصال‌دهنده شدند.
از طرف دیگر، نگهداری بهداشتی این پروتز نیز کمی دشوارتر است. اوردنچر مانند دندان مصنوعی متحرک معمولی باید به طور منظم (روزانه یا شبانه) برداشته و شسته شود. همچنین دندان‌پزشک ممکن است پیشنهاد کند که شب‌ها پروتز از دهان خارج و در محلول ضدعفونی‌کننده نگهداری شود تا عمر مفید آن افزایش یابد. این مراقبت‌های مداوم برای برخی افراد خسته‌کننده یا ناخوشایند است.
لازم به ذکر است که نیاز به مراقبت و تعمیرات دوره‌ای نیز از معایب اوردنچر دندان به حساب می‌آید.
مطالعه‌ای علمی نیز معایب اوردنچر دندان را شامل صرف زمان بیشتر درمان و افزایش هزینه‌ها ذکر کرده است.
کاهش معایب اوردنچر
برای کاهش مشکلات مرتبط با اوردنچر دندان، رعایت چند نکته ضروری است. به عنوان مثال، سیگار کشیدن می‌تواند احتمال شکست ایمپلنت را به شکل چشمگیری افزایش دهد. ترک سیگار پیش از اقدام به کاشت اوردنچر و کنترل دقیق قند خون در بیماران دیابتی از جمله اقداماتی است که می‌تواند موفقیت درمان را افزایش دهد.
همچنین پیگیری منظم وضعیت لثه و مراقبت مناسب از پروتز (شست‌وشوی روزانه و مراجعه به دندان‌پزشک) در کاهش عفونت و مشکلات احتمالی موثر است. با این روش‌ها می‌توان برخی از معایب اوردنچر دندان مانند شکست ایمپلنت و عفونت را تا حدی کاهش داد.
مطالعات نشان داده‌اند که ایمپلنت‌های اوردنچر در اغلب موارد طول عمر بالایی دارند (مثلاً نرخ موفقیت ۹۲٫۵ درصد در ۲۰ سال). با این وجود، هرکدام از ایمپلنت‌ها ممکن است در طول زمان دچار مشکل شوند و شکست ایمپلنت یکی از معایب اوردنچر دندان به حساب می‌آید که باید در پیگیری درمان به آن توجه شود.
| ویژگی | پروتز دندانی متعارف (کنونشنال) | اوردنچر متحرک متکی بر ایمپلنت |
|---|---|---|
| ثبات در دهان | احتمال لغزش یا حرکت پروتز | بسیار پایدار، حرکت بسیار کم |
| نیاز به جراحی | معمولاً بدون نیاز به جراحی | نیازمند جراحی برای کاشت ایمپلنت |
| حفظ استخوان فک | تحلیل استخوان سریع‌تر | کمک به حفظ تراکم استخوان فک |
| هزینه درمان | هزینه کمتر | هزینه بیشتر (نسبتاً بالا) |
| مدت زمان درمان | کوتاه‌تر (چند هفته) | طولانی‌تر (چند ماه به دلیل کاشت) |
| نگهداری و تعمیرات | نیاز کمتر به ریلاین یا تنظیم | نیازمند تنظیم و تعمیرات دوره‌ای |
مزایای اوردنچر
قبل از پرداختن به معایب اوردنچر، مروری کوتاه بر مزایای آن خالی از لطف نیست. اوردنچر که به آن دندان مصنوعی متکی بر ایمپلنت هم گفته می‌شود، باعث می‌شود شخص در خوردن و صحبت کردن احساس راحتی بیشتری داشته باشد و اعتماد به نفس بالاتری پیدا کند. از جمله مزایای اوردنچر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
-
ثبات و راحتی بیشتر: اوردنچر نسبت به دندان مصنوعی معمولی کمتر در دهان حرکت می‌کند و حس دندان طبیعی‌تری را به بیمار ارائه می‌دهد.
-
حفظ استخوان فک: کاشت ایمپلنت‌ها کمک می‌کند استخوان فک تحت تأثیر تحلیل ناشی از نیروی جویدن باقی بماند و بدین ترتیب از فرورفتگی صورت پیشگیری می‌شود.
-
ظاهر طبیعی‌تر: اوردنچر می‌تواند لثه‌ها را به صورت بهتر جایگزین نماید و ظاهر دندان‌های مصنوعی را طبیعی‌تر نشان دهد. مطالعات نشان داده‌اند که بیماران احساس می‌کنند دندان‌ها و بافت‌های اطراف آن طبیعی‌تر به نظر می‌رسند.
-
کارایی جویدن بهتر: مطالعات نشان داده‌اند که کارایی جویدن در بیماران با اوردنچر حدود ۷۹٪ میزان جویدن با دندان طبیعی را ارائه می‌کند، در حالی که این مقدار در دندان مصنوعی کامل فقط حدود ۵۹٪ است.
با وجود این مزایا، نباید معایب اوردنچر دندان را فراموش کرد؛ به ویژه مواردی که ممکن است بیمار را در انتخاب روش‌های درمانی دچار تردید کند.
گزینه‌های جایگزین اوردنچر دندان
اگرچه اوردنچر مزایای خاص خود را دارد، گزینه‌های دیگری نیز برای جایگزینی دندان‌های از دست رفته وجود دارد:
-
دندان مصنوعی متحرک سنتی: این نوع پروتز نیازی به جراحی ندارد و هزینه‌ی تمام شده آن به طور قابل توجهی کمتر است، ولی معمولاً ثبات و کارایی کمتری دارد.
-
پروتز ایمپلنتی ثابت: این پروتزها برخلاف اوردنچر قابل جدا کردن توسط بیمار نیستند. ثابت بودن آنها باعث می‌شود ثبات عملکرد بسیار بالاتر باشد و خطر لغزش تا حد زیادی کاهش یابد. با این حال، چون ممکن است نیاز به کاشت تعداد بیشتری ایمپلنت باشد، هزینه‌ی آن معمولاً بیشتر است.
-
نیمه‌ایمپلنت‌ها (Mini Dental Implants): این ایمپلنت‌های کوچک‌تر یک راه میانه محسوب می‌شوند که جراحی نسبتاً آسان‌تر و هزینه کمتری دارند. با این حال، معمولاً قدرت و عمر مفید کمتری نسبت به ایمپلنت‌های کامل دارند و برای همه بیماران مناسب نیستند.
به طور کلی، بررسی معایب اوردنچر دندان در کنار مزایا برای انتخاب روش درمان مناسب ضروری است.
نتیجه‌گیری و توصیه‌ها
همان طور که در بالا اشاره شد، معایب اوردنچر دندان باید به دقت سنجیده شوند. اوردنچر دندان با وجود مزایای مهمی که دارد، دارای معایبی نیز است که بیماران باید پیش از انجام عمل در نظر بگیرند. از جمله معایب اوردنچر دندان می‌توان به هزینه بالای کاشت ایمپلنت، طولانی بودن روند درمان، نیاز به جراحی و مراقبت‌های بعدی اشاره کرد.
با این حال، بسیاری از دندان‌پزشکان پس از بررسی شرایط بیمار و مقایسه با سایر گزینه‌ها، اوردنچر را همچنان یک روش موثر می‌دانند؛ چرا که کیفیت زندگی و توانایی جویدن را در درازمدت بهبود می‌دهد. پیشنهاد می‌شود قبل از هر تصمیم‌گیری با متخصص مربوطه مشورت شود تا مناسب‌ترین روش انتخاب شود. به یاد داشته باشید که معایب اوردنچر دندان را نباید دست‌کم گرفت و قبل از تصمیم‌گیری نهایی به دقت در نظر گرفته شود.
پرسش‌های متداول
سوال: آیا معایب اوردنچر دندان برای همه بیماران یکسان است؟
پاسخ: خیر، شدت و نوع معایب اوردنچر دندان به وضعیت فرد بستگی دارد. برای مثال، افراد سیگاری یا مبتلا به دیابت کنترل‌نشده بیشتر در معرض شکست ایمپلنت و عفونت هستند. همچنین افرادی که تحلیل استخوان شدید دارند، ممکن است پیش از کاشت ایمپلنت نیاز به پیوند استخوان داشته باشند که خود یک معضل اضافه است.
سوال: چگونه می‌توان بیشترین بهره را از اوردنچر برد و معایب آن را کاهش داد؟
پاسخ: رعایت نکاتی مانند کنترل قند خون، ترک سیگار و مراجعه منظم به دندان‌پزشک برای بررسی سلامتی لثه و ایمپلنت‌ها بسیار مهم است. علاوه بر این، پیروی از راهنمایی‌های دندان‌پزشک درباره نگهداری و ترمیم پروتز (مثل شستن روزانه و خارج کردن پروتز در شب) از بروز برخی مشکلات جلوگیری می‌کند.
سوال: هزینه‌ی مربوط به اوردنچر دندان چقدر است و آیا از معایب اوردنچر دندان محسوب می‌شود؟
پاسخ: هزینه‌ی بالای درمان یکی از مهم‌ترین معایب اوردنچر دندان است و بسته به تعداد ایمپلنت‌ها و نوع پروتز، معمولاً چند هزار دلار برآورد می‌شود. اکثر بیمه‌ها این هزینه را به طور کامل پوشش نمی‌دهند که خود به نگرانی بیمار می‌افزاید.
سوال: چگونه می‌توان از بروز معایب اوردنچر دندان جلوگیری کرد؟
پاسخ: مراقبت صحیح و منظم از اوردنچر، مانند تمیز کردن دقیق پروتز و بررسی منظم سلامت لثه و ایمپلنت‌ها، می‌تواند از بروز برخی مشکلات و معایب اوردنچر دندان جلوگیری کند. مشورت با متخصص پروتز درباره روش استفاده و نگهداری درست نیز بسیار مؤثر است.
سوال: اوردنچر متحرک بهتر است یا پروتز ایمپلنتی ثابت؟
پاسخ: انتخاب بین این دو روش وابسته به شرایط بیمار است. معایب اوردنچر دندان شامل نیاز به برداشتن آن در شب و نیاز به مراقبت‌های مخصوص است، اما هزینه و پیچیدگی درمان معمولا کمتر از پروتز ثابت است. در مقابل، پروتز ثابت نیازی به جدا شدن ندارد اما هزینه و عمل جراحی بیشتری را می‌طلبد. پزشک معالج می‌تواند با توجه به وضعیت لثه، استخوان فک و نیازهای بیمار بهترین گزینه را پیشنهاد دهد.
سوال: مزایای اوردنچر دندان چیست؟
پاسخ: اوردنچر به بیمار اجازه می‌دهد غذا را راحت‌تر بجود و صحبت کند، ثبات دندان‌ها در دهان افزایش می‌یابد و تحلیل استخوان فک کاهش می‌یابد. البته در کنار این مزایا نباید معایب اوردنچر دندان را نادیده گرفت؛ چرا که مثلاً نیاز به جراحی و هزینه‌ی بالاتر از جمله نکات مهم در این روش است. به همین دلیل، بیمار و دندان‌پزشک باید مزایا و معایب را به دقت بسنجند.
سوال: آیا با گذشت زمان و افزایش تجربه، معایب اوردنچر دندان کمتر می‌شود؟
پاسخ: تا حدی؛ به طور مثال، بیمار پس از دوره‌ی اولیه ممکن است به برداشتن و نگهداری اوردنچر عادت کند، اما در هر صورت برخی معایب اوردنچر دندان مانند هزینه‌ی بالای اولیه و نیاز به مراجعه‌های متعدد به دندان‌پزشک پابرجا خواهد ماند. عملکرد درازمدت اوردنچر به مراقبت بیمار و شرایط دهان بستگی دارد.
به طور کلی، با وجود معایب اوردنچر دندان که در بالا ذکر شد، انتخاب نهایی باید بر اساس شرایط خاص هر بیمار و مشورت با دندان‌پزشک صورت گیرد.
